Oslobođenje od poreza na prenos apsolutnih prava kod kupovine prvog stana uvedeno je Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o porezima na imovinu koji se primenjuje od 8. jula 2007. godine. Od tog datuma, lica bez stana koja ispunjavaju propisane uslove mogu bez poreskog tereta da kupe prvi stan za sebe, odnosno za članove svog porodičnog domaćinstva, u skladu sa Zakonom o porezima na imovinu.
Odredbama člana 31a i 31b Zakona uređeno je sledeće:
Porez na prenos apsolutnih prava ne plaća se za kupovinu prvog stana, odnosno za susvojinski udeo u stanu ili porodičnoj stambenoj zgradi fizičkom licu koje kupuje prvi stan površine do 40m2 i za članove njegovog domaćinstva koji od 1. jula 2006. godine nisu imali u svojini, odnosno u susvojini stan na teritoriji Republike Srbije do 15m2 po svakom članu, pod uslovom da:
- - je kupac prvog stana punoletni državljanin Republike Srbije, sa prebivalištem na teritoriji Republike;
- - kupac prvog stana od 1. jula 2006. godine do dana overe ugovora o kupoprodaji na osnovu koga kupac stiče prvi stan, nije imao u svojini, odnosno susvojini stan na teritoriji Republike Srbije.
Porodičnim domaćinstvom kupca prvog stana, u smislu stava 1. ovog člana, smatra se zajednica života, privređivanja i trošenja prihoda kupca prvog stana, njegovog supružnika, kupčeve dece, kupčevih usvojenika, dece njegovog supružnika, usvojenika njegovog supružnika, kupčevih roditelja, njegovih usvojitelja, roditelja njegovog supružnika, usvojitelja kupčevog supružnika, sa istim prebivalištem kao kupac prvog stana. Ako je površina stana koji kupac prvog stana kupuje veća od površine odgovarajućeg stana iz stava 1. ovog člana, porez se plaća na prenos prava svojine na razliku površine kupljenog i površine odgovarajućeg stana.
Dakle, pravo na oslobođenje poreza na prenos apsolutnih prava kod kupovine prvog stana može se ostvariti (kumulativni uslovi):
- - ako prenos prava svojine na konkretnom stanu podleže plaćanju poreza na prenos apsolutnih prava,
- - samo na osnovu ugovora o kupoprodaji prvog stana, overenog 8.jula 2007. godine ili nakon tog datuma,
- - kada obaveznik pravo svojine na stanu prenosi kupcu koji ispunjava uslove za poresko oslobođenje iz člana 31a i 31b Zakona,
- - ako kupac koji kupuje prvi stan nikada nije ostvario pravo na refundaciju poreza na dodatu vrednost, ni na poresko oslobođenje od poreza na prenos apsolutnih prava na osnovu kupovine prvog stana, tj. pravo na poresko oslobođenje ili na refundaciju poreza na dodatu vrednost može se ostvariti samo jednom.
Sa stanovišta ostvarivanja prava na poresko oslobođenje irelevantno je da li se kupac prvog stana opredelio da kupi:
- - stan (kao ekonomski deljivu celinu u zgradi)
- - porodičnu stambenu zgradu – kuću
- - susvojinski deo na stanu
- - susvojinski deo na porodičnoj stambenoj zgradi – kući.
Kada se vrši prodaja zemljišta na kojem kupac gradi prvi stan (kuću), nema osnova za poresko oslobođenje primenom navedenih odredaba, pa čak ni kada je kupljeno zemljište prva nepokretnost koju kupac stiče u Republici Srbiji.